برای شروع معاملات در بازار بورس ایران، جزئیات متفاوتی وجود دارند که اطلاع از آنها به بهبود فرایند سرمایهگذاری کمک میکند. یکی از این جزئیات، قیمتگذاری متفاوت سهام است. برخی از سهمها در بازه نوسان قرار میگیرند و معاملهگران باید در این بازه بر روی قیمت توافق کنند. برخی دیگر نیز بدون توجه به محدودیت دامنه نوسان، قیمتهای متفاوتی را شامل میشوند. علت اصلی این اتفاق عرضه شدن سهام در دو نوع حراج ناپیوسته و پیوسته است که روشهای معامله در آنها نیز فرق دارد. بر همین اساس در این مطلب از وبسایت پارس ژورنال به بررسی انواع حراج در بازار بورس میپردازیم.
منظور از حراج معاملاتی چیست؟
شناخت اصطلاح حراج معاملاتی یکی از مهمترین اقداماتی است که فعالان حوزه بورس باید با آن آشنا باشند. بر خلاف تصور عام انواع حراج در بازار بورس ایران به معنای اعمال تخفیف بر قیمتها نیست؛ بلکه این واژه به مکانیزم خریدوفروش در این بازار اشاره دارد و بر اساس آن خریدار و فروشنده برای معامله یک نماد توافق میکنند.
حراج ناپیوسته؛ فرایندی برای کشف قیمت
اولین نوع انواع حراج در بازار بورس ایران، حراج ناپیوسته است که در آن هیچگونه معاملهای انجام نمیشود. در این حراج ممکن است متناسب با شرایط سهم دامنه نوسان تعریف شود یا بدون توجه به دامنه نوسان معاملات شکل بگیرند.
به عبارت بهتر قبل از باز شدن سهم سیستم معاملاتی قیمت تاپ (Top) را بر اساس سفارشهای ثبت شده جمعآوری کرده و از آن بهعنوان مرجع اصلی معاملات استفاده میکند. در واقع با این نوع حراج، در یک بازه زمانی مشخص، هیچگونه معاملهای انجام نمیشود و تنها میتوان سفارشها را ثبت کرد.
پس از گذشت بازه زمانی مشخص شده، سیستم هوشمند معاملاتی بر اساس الگوریتمهای موجود، قیمتهای پیشنهادی را با یکدیگر بررسی میکند و بالاترین قیمت را بهعنوان مرجع انتخاب میکند. قیمت تعیین شده بهعنوان ارزش بازاری تعیین میشود و سهامداران معاملات خود را بر اساس آن انجام میدهند.
ویژگی حراج ناپیوسته
برای شناخت کامل انواع حراج در بازار بورس باید ویژگیهای هر یک را به طور کامل شناخت. مهمترین ویژگی این نوع بازار عدم معامله است. در واقع فقط خریدار و فروشنده بر روی قیمتهای پیشنهادی خود چانه میزنند و پس از توافق سفارشها ثبت میشوند. در نوع بدون دامنه نوسان این حراج، در صورت تایید قیمت در مرحله چانهزنی، قیمتها وارد مرحله حراج پیوسته شده و قیمت مرجع بهعنوان نقطه صفر محدوده نوسان در نظر گرفته میشود.
دلایل بازگشایی سهام به روش حراج ناپیوسته
در حراج ناپیوسته اگر تغییری در کادر مدیریتی شرکتهای بورسی به وجود آید یا سهام با تغییر روبهرو شوند، نماد تا زمان تایید ناظران بازار و اعلام نتیجه نهایی به حالت تعلیق در میآید. بعد از تایید نهایی، قیمت حراج معاملاتی ناپیوسته مشخص میشود. بهطورکلی دلایل متعددی در این زمینه وجود دارند.
این دلایل عبارتاند از:
- انتشار اطلاعات مهم: اگر شرکتی جزو گروه الف بورسی باشد، افشای اطلاعات آن، باعث باز شدن حراج ناپیوسته و بدون محدودیت دامنه نوسان میشود
- تشکیل مجامع بورسی شرکتها: نماد شرکتها تا زمان اعلام نتیجه نهایی برای برگزاری مجامع آنها و تایید توسط ناظر بازار متوقف میشود و در برخی شرایط خاص بهصورت حراج ناپیوسته و بدون محدودیت نوسان در دسترس قرار میگیرد
- گره معاملاتی: با مشمول شدن شرکتها در دستورالعمل گره معاملاتی، نماد معاملاتی آنها در ابتدای روز بعد با حراج پیوسته و محدودیت نوسان دو برابر حد مبنا بازگشایی میشود
- دستکاری قیمت: اقدامات خلاف جهت قوانین بورس مانند دستکاری قیمت، باعث بسته شدن نماد معاملاتی شده و تا زمان بازگشایی، خریدوفروش نماد به روش حراج ناپیوسته با محدودیت نوسان انجام میشوند
- قانون نوسان 20 و 50 درصدی نمادها: اگر سهامی در چند روز متوالی نوسان بالای 20 تا 50 درصدی را تجربه کند، نماد معاملاتی حداکثر پس از 2 روز کاری بعد از توقف با محدودیت دامنه نوسان و بهصورت ناپیوسته بازگشایی میشود
حراج پیوسته برای شروع معاملهگری در بورس
یکی دیگر از انواع حراج در بازار بورس ایران، حراج پیوسته است. در این نوع حراج خریدار و فروشنده بر سر قیمت به توافق میرسند و معاملات سروشکل میگیرند. در چنین شرایطی برای یکسانسازی قیمت عرضه و تقاضا، سیستم معاملاتی یا مچینگ، قیمتهای ارائهشده از سوی طرفین معامله را بررسی کرده و در لحظه یکسان بودن این دو قیمت، معامله را انجام میدهد.
تفاوت حراج پیوسته و حراج ناپیوسته
در حراج ناپیوسته معاملهگران معاملات خود را بر اساس قیمت مرجع از پیش تعیین شده و در یک محدوده نوسانی خاصی انجام میدهند؛ بنابراین هیچگونه کشف قیمتی در این حراج صورت نمیگیرد. از سوی دیگر در حراج ناپیوسته نیز فقط امکان چانهزنی، ثبت، ویرایش و حذف سفارشها وجود دارد و نمیتوان معاملهای انجام داد. در روش حراج ناپیوسته بدون دامنه نوسان نیز، ابتدا قیمت مرجع کشف شده و پس از تایید ناظر بازار و تعیین محدوده نوسانی، معاملات شروع میشوند.
کاربرد انواع حراج در بازار بورس ایران
عدم وجود سیستمهای خریدوفروش مکانیزم معاملهگری در بازار بورس را با مشکل روبهرو میکند. سامانه معاملاتی بورس، بر اساس میزان سفارشهای هر سهم، قیمتی را تعیین میکند. این فرایند به دلیل نقدشوندگی پایین شرکتهایی است که سهامداران اندکی دارند. بهاینترتیب با توجه به نقدشوندگی اندک این شرکتها، خریداران زیادی نیز از خرید سهام آنها استقبال نمیکنند.
انواع حراج در بازار بورس متناسب با تعداد معاملهگران فرصتهای سرمایهگذاری مناسبی را در اختیار آنها قرار میدهد. بهطورکلی حراج پیوسته برای شرکتهای با نقدشوندگی بالا و سهامداران بیشتر بیشترین کاربرد را دارد. بر همین اساس انواع روشهای حراج در بازار سرمایه ایران، قدرت نقدشوندگی در سهام را حفظ میکنند.
بهبود تصمیمگیریها در بازار بورس با شناخت انواع حراج
اصطلاحات متعددی در بازار بورس کاربرد دارند که شناخت آنها، مسیر معاملهگری شما را هموارتر میکند. این مفاهیم ضمن کمک به شناخت بهتر ویژگیهای بازار سرمایه، یکی از راهکارهای موفقیت در بورس بهشمار میروند. در کنار این مفاهیم ساخت ژورنال معاملاتی و آنالیز مو به موی رفتار معاملاتی نیز نقش مهمی در موفقیت در این بازار دارد.
پارس ژورنال یک پلتفرم آنلاین ژورنال نویسی است که به شما برای جهت دادن به استراتژیهای معاملاتی کمک میکند. سایت ما با برخورداری از جدیدترین ابزارها برای تحلیل و آنالیز عملکرد شما، باعث رشد مهارتهایتان در بازارهای مالی میشود. شما میتوانید برای ساخت ژورنال معاملاتی آنلاین و بهرهمندی از مزایای آن، از طریق سایت ما با کارشناسان در ارتباط باشید.