گره معاملاتی یکی از اصطلاحات رایج در بازار بورس است که بسیاری از فعالان این حوزه با آن آشنا هستند. این اصطلاح به این معنا است که یک نماد معاملاتی با وجود شلوغ بودن صف خرید یا فروش، ظرف مدت ده روز متوالی از حجم مبنای تعیین‌شده کمتر معامله شود. بر اساس دستورالعمل هیات مدیره سازمان بورس در سال 1398، شرکت‌های درگیر در صف خرید یا فروش سنگین، شامل دستورالعمل گره معاملاتی در بورس می‌شوند. به عبارت بهتر سازمان بورس برای روان‌تر کردن معاملات نمادهایی که صف طولانی دارند؛ اما معامله‌ای در آن‌ها شکل نمی‌گیرد، این قانون را تصویب کرده است.
شرایط گره معاملاتی در بورس
برای این که گره معاملاتی در بورس ایجاد شود، سه شرط اصلی وجود دارد. اطلاع از این دستورالعمل‌ها ضمن ارائه اطلاعات کافی درباره مفهوم گره معاملاتی، نقش این موقعیت را در قفل شدن معاملات نشان می‌دهد. بر همین اساس شرایط گره معاملاتی در بورس عبارت‌اند از:
- تمام معاملات یک نماد در پنج جلسه متوالی، در بالاترین دامنه نوسان روزانه قیمت قرار بگیرد
- تمام معاملات یک نماد در پنج جلسه متوالی، در پایین‌ترین دامنه نوسان روزانه قیمت قرار بگیرد
- اگر نمادی دارای صف خرید یا فروش باشد و این صف معادل با یک برابر حجم مبنا با شرکت‌های دارای 3 میلیارد سهم و بیشتر و دو برابر حجم مبنا برای دیگر شرکت‌ها باشد و به دلیل عدم تقارن قیمت‌های خریدوفروش، حداقل معامله‌ای در پنج جلسه متوالی انجام نشود و یا متوسط معاملات روزانه این سهم در این دوره کمتر از 5% حجم مبنا باشد
بااین‌حال برخی شرکت‌ها که تعداد سهام آن‌ها کمتر از 150 میلیون سهم است، می‌توانند با تشخیص مدیرعامل بورس از مقررات گره معاملاتی در بورس مصون بمانند. همچنین حجم مبنا از سال 1398 برای شرکت‌های فرابورسی نیز محاسبه می‌شود و در صورتی که این شرکت‌ها شرایط بالا را داشته باشند، مشمول گره معاملاتی می‌شوند.
مثالی از مفهوم گره معاملاتی در بورس
ذکر یک مثال ساده مفهوم گره معاملاتی را بهتر توضیح می‌دهد. به‌عنوان‌مثال اگر نمادی در بورس 8 جلسه معاملات پشت سر هم در سقف قیمتی دامنه نوسان مجاز داشته و 8 روز به‌طور مداوم در صف خرید بدون معامله داشته باشد، این نماد شامل قوانین دستورالعامل گره معاملاتی در بورس می‌شود. پس از آن این سهام در روز معاملاتی بعد با دامنه نوسان دو برابری (10%) بازگشایی می‌شود و بعد از کشف قیمت، معاملات به‌صورت عادی ادامه پیدا می‌کنند.
مزایا و معایب گره معاملاتی در بورس
اصلی‌ترین هدف از تصویب دستورالعمل گره معاملاتی در بورس، روان شدن بازار و افزایش خریدوفروش سهام است. با استفاده از این قانون، نقدینگی در بورس افزایش می‌یابد و با روان شدن معاملات، از قفل شدن سهم جلوگیری می‌شود. همچنین زمانی که گره معاملاتی در معاملات بورسی اتفاق می‌افتد، امکان دست‌کاری در قیمت‌ها از بین می‌رود.
بااین‌حال گره معاملاتی در کنار مزایای خود، یک عیب بزرگ دارد. با ایجاد گره در نمادها، قیمت سهام با افت شدیدی روبه‌رو می‌شود. این افت ناشی از فشار فروش پس از تشکیل قیمت است که می‌تواند بر روند معاملات این بازار مالی تاثیرگذار باشد.
مرجع تشخیص گره معاملاتی کجا است؟
برای بسیاری از فعالان بازار بورس، مرجع اصلی تشخیص گره معاملاتی در بورس ناشناخته است. گره‌های معاملاتی بورسی توسط ناظر بازار سازمان بورس مشخص می‌شود. البته در برخی شرایط بسیاری از نمادها شرایط ذکر شده برای گره معاملاتی را دارند؛ اما این ناظر به دلایل متعددی مانند: نسبت سهم، ایجاد صف‌های ساختگی، معاملات مشکوک و … نماد را شامل گره معاملاتی در بورس نداند.
نقش دامنه نوسان در رفع گره معاملاتی در بورس
اگر گره‌های بورسی ایجادشده به حال خود باقی بمانند، نقدشوندگی بازار کاهش می‌یابد. با توجه به اهمیت میزان نقدشوندگی و حفظ ارزش سهام، سازمان بورس راه‌حلی کاربردی با استفاده از دامنه نوسان را برای رفع گره معاملاتی در بورس در نظر گرفته است.
منظور از دامنه نوسان در رفع گره معاملاتی سهام بورس این است که نمادهای مشمول این دستورالعمل، در ابتدای روز معاملاتی بعدی و در مرحله بازگشایی با دو برابر دامنه نوسان روزانه قیمت عادی بازگشایی می‌شوند و در مرحله حراج پیوسته، در دامنه نوسان روزانه قیمت معاملات به سرانجام می‌رسند.
پیدا کردن لیست نمادهای مشمول گره معاملاتی در بورس
با استفاده از سه راهکار اصلی می‌توان لیست نمادهای مشمول گره معاملاتی در بروس را مشاهده کرد. راهکار اول استفاده از سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران و مراجعه به قسمت “پیام ناظر” در آن است. همچنین می‌توانید با استفاده از سایت آنلاین کارگزاری خود و مراجعه به بخش “پیام‌ها” به لیست نمادهای مشمول گره معاملاتی دسترسی داشته باشید. راهکار آخر نیز مراجعه به سایت شرکت بورس اوراق بهادار ایران و مشاهده اطلاعیه‌ها در بخش “پیام‌های ناظر بازار است.
گره معاملاتی علاوه در بورس در بازارهای مالی دیگر نیز وجود دارد
بسیاری از فعالان بازارهای مالی تصور می‌کنند که گره معاملاتی فقط در بازار بورس وجود دارد؛ درحالی‌که این مفهوم در بازارهای مالی بزرگ مانند فارکس و کریپتو نیز به کار می‌رود. در فارکس سرمایه‌گذاران با استفاده از این مفهوم، وضعیت قیمت‌ها را دقیق‌تر پیش‌بینی می‌کنند و شانس موفقیت معاملاتشان را افزایش می‌دهند. در این شرایط قیمت بین سطوح مقاومتی و حمایتی و بر روی بعضی از اعداد یا رنج می‌ماند یا این که با اختلاف بسیار کم نوسان می‌کند.
از سوی دیگر گره معاملاتی در بازارهایی مانند فارکس نشان از تغییر روند و شروع یک روند صعودی یا نزولی جدید است. در کریپتوکارنسی نیز ایجاد گره‌های معاملاتی در رمزارزها، به تریدرها برای پیش‌بینی قیمت‌ها کمک موثری می‌کند.
شناخت گره معاملاتی در بورس؛ راهی برای سودآوری بیشتر در این بازار
نمی‌توان نقش مفاهیمی مانند گره معاملاتی در بازارهای مالی را نادیده گرفت. شناخت این مفاهیم اطلاعات کامل‌تری را از فرایند معامله‌گری در اختیار شما قرار می‌دهد و به کسب تجربه بیشتر کمک می‌کند. همچنین یکی از روش‌های مهم برای موفقیت در بازارهای مالی نوشتن ژورنال معاملاتی است.
پارس ژورنال به‌عنوان یکی از پلتفرم‌های آنلاین در زمینه ثبت اطلاعات معاملات به‌شمار می‌رود که به شناخت نقاط قوت و ضعف شما در مسیر معامله‌گری کمک می‌کند. سایت ما با در اختیار گذاشتن انواع ابزارهای تحلیل و آنالیز فعالیت‌ها، دقیق‌ترین راهکارها را برای موفقیت در بازار بورس پیش روی شما قرار می‌دهد. شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر از بخش‌های مختلف سایت ما دیدن کنید.